Wólby do krajnego sejma a pozicija wótpósłańcow

Wótpósłańce su pśez lud wuzwólone cłonki jadnogo parlamenta. 7. Krajny sejm Bramborska wobstoj z 88 wótpósłańcow, kótarež su se póstajili pśi krajnych wólbach 2019 pśez wuzwólowaŕki a wuzwólowarjow w 44 wólbnych wokrejsach a pśez krajne lisćiny stronow a politiske zjadnośeństwa. Wótpósłańcow krajnego sejma wuzwóluju do wuzwólowanja wopšawnjone (nejžniše starstwo: 16 lět) w powšyknych, njepósrědnich, lichych, jadnakich a pótajmnych wólbach na pěś lět. Wóni su zastupnice a zastupniki cełego luda, zawězane jano swójej wědobnosći a zasadnje njewězane na nadawki daniž pśikaze.

Wótpósłańce muse byś połnolětne, wobsejźeś nimske staśaństwo a měś wobstawne bydlenje abo wšedne pśebywanje wót znejmjeńša tśich mjasecow w Bramborskej. Wóni maju pśez swójo źěło za wobydlaŕstwo wusoku zagronitosć. Aby mógali tej zagronitosći wótpowědowaś, maju wósebnu pšawnisku poziciju.

Z pśiwześim wuzwólenja dobydnu cłonki krajnego sejma pšawa šćita, wobźělenja a sobustatkowanja, teke pak z tym koresponděrujuce winowatosći, kótarež su rědowane w krajnej wustawje, w kazni wótpósłanych a w jadnańskem pórěźe krajnego sejma.

Pšawa šćita, kótarež su zapisane w artikelach 57 do 59 Wustawy Bramborskeje, deje zarucyś njewótwisnosć wótpósłanych a lichotu jich rozsudow. K tym pšawam słuša mjazy drugim pšawo na indemnitu, pó kótaremž wótpósłańcka/wótpósłańc njesmějo dla swójogo wótgłosowanja abo wugronjenja w krajnem sejmje, w jadnom swójich wuběrkow abo w jadnej frakciji se sudniski abo słužbnje pśeslědowaś. Wót togo šćita wuwzete su wobgranjańske zranjenja. Pšawo na imunitu, kótarež wótpósłane dostawaju pód wósebnymi wuměnjenjami, wopśimjejo šćit pśed pokuśeńskimi pśeslědowańskimi a wuwjeźeńskimi napšawami, gaž wóni parlamentariskemu źěłoju škóźe. W Bramborskej jo k tomu trjeba – hynac nježli w drugich zwězkowych krajach, kótarež wuchadaju z principielnego wobstaśa imunity – wósebne wobzamknjenje krajnego sejma, aby šćitali wótpósłańcku/wótpósłańca wob cas wólbneje periody pśed pokuśeńskim pśeslědowanim.

Pšawo wótpokazanja znanjenja wopšawnijo cłonkow krajnego sejma, zapowěźeś znanjenje wó wšyknych informacijach, kótarež su dostali w swójej funkciji ako wótpósłańce, ako teke wó wšyknych wótpowědnych informant(k)ach; žedno pismo, kótarež se póśěgujo na take informacije abo na informantki/informantow, njesmějo se zajmjeś. Toś to pšawo wobstoj dalej teke pó wótběgnjenju mandata.

Tak pomjenjone pšawa wobźělenja a sobustatkowanja wótpósłańcow su zapisane w artikelu 56 Wustawy Bramborskeje:

Wótpósłańce směju w krajnem sejmje a w jogo wuběrkach wustupowaś.
Wótpósłańce maju pšawo stajiś póžedanja.
Wótpósłańce maju pšawo stajiś na krajne kněžaŕstwo pšašanja, na kótarež ma se wótegroniś bźez komuźenja, z lěpšym wěźenim a dopołnje.
Wótpósłańce směju pśi wólbach a wobzamknjenjach wótedaś swój głos.
Wótpósłańce maju pšawo pśistupa k zastojnstwam a na pśedłoženje aktow. Informacija a pśedłoženje aktow a drugich amtskich pódłožkow ma se staś bźez komuźenja a dopołnje.

K wósebnym pšawam wótpósłanych krajnego sejma słuša teke jich pšawo na – ako to formulěrujo krajna wustawa w artikelu 60 – jich zagronitosći wótpowědujuce a jich njewótwisnosć zawěsćujuce zarownanje (wót łat. dietae – dnjowne pjenjeze). Pó tak pomjenjonem dietowem wusuźenju Zwězkowego wustawowego sudnistwa z lěta 1975 musy zarownanje za wótpósłanych wob cas jich pśisłušnosći k parlamentoju daś dosegajucy zakład eksistence a wušej togo wótpowědowaś wuznamoju amta glědajucy na z tym zwězanu zagronitosć a póśěženje. Slězyna togo rozsuźenja jo zachowanje njewótwisnosći nosarja lichego mandata, wetom až jo pśez wusokosć myta šćitany pśed wopytami zwenkaparlamentariskich wobliwowanjow.